HuynhThanh
New Member
Chiến tranh smartphone
Là phân khúc tăng trưởng nóng nhất, smartphone đang theo chân máy tính trở thành thị trường ai cũng có thể tham gia.
Smarphone đang trở thành thị trường mà ai cũng có thể tham gia. Ảnh: Techchunks.
Xét về các dòng điện thoại đa chức năng, phải nói đến Nhật Bản với sự thống lĩnh thị trường với hàng loạt những tính năng mới nhất từ cả phần mềm điện thoại lẫn dịch vụ của nhà mạng cung cấp. Chẳng hạn các dòng 905i chạy 3G (FOMA) của NTT DoCoMo từ những năm 2007 đã được tích hợp gần như đầy đủ các công nghệ mới nhất từ chụp ảnh chống rung, Internet băng rộng đến truyền hình mobile. Ngay cả ngày nay, các điện thoại Nhật Bản vẫn nổi tiếng là những thiết bị tích hợp công nghệ luôn đi trước thời đại.
Tuy nhiên giờ đây ngành công nghiệp điện thoại đã phát triển vô cùng nhanh chóng, không chỉ Nhật Bản mà đã bắt đầu trải sang Mỹ, Trung Quốc và khắp mọi nơi trên toàn thế giới.
Một trong những chất xúc tác là sự ra mắt một thế hệ điện thoại thông minh (smartphone) mới ứng dụng những công nghệ băng thông rộng như 3G chẳng hạn. Tại Mỹ, sau sự ra mắt của iPhone 3G, rất nhiều người dùng đã chuyển sang sử dụng công nghệ mới này. Rồi đến smartphone chạy hệ điều hành mã mở Android của Google. Tại Trung quốc, nhà mạng China Mobile cũng nhanh chóng ra mắt điện thoại thông minh nền Android OPhone của riêng mình nhằm thúc đẩy công nghệ 3G tại quốc gia đông dân nhất thế giới này.
Với sự tăng trưởng không ngừng, smartphone đang thay đổi cả xu hướng thiết kế điện thoại cũng như thay đổi cả môi trường kinh doanh điện thoại truyền thống. Ngày càng nhiều nhà sản xuất nhảy vào thị trường này với các thiết bị mới liên tục ra mắt. Thế giới đang chứng kiến một kỷ nguyên cạnh tranh di động khốc liệt mới.
Những xu hướng smartphone thế hệ mới
Có 4 xu hướng chính trên thị trường smartphone. Ảnh: Engadget.
Về đại thể, có thể thấy 4 xu hướng phát triển chính trong thị trường smartphone hiện nay. Thứ nhất là xu hướng phát triển trên cơ sở nền tảng sẵn có của mình. Thứ hai là xu hướng phát triển theo hướng tập trung vào các nhà mạng. Thứ ba là xu hướng là phát triển hệ điều hành mở và thứ tư là cũng phát triển theo hướng điều hành mở nhưng được chỉnh sửa, cải tiến thêm bằng những dịch vụ mở rộng của bản thân nhà mạng cung cấp.
Ví dụ điển hình cho xu hướng phát triển thứ nhất phải kể tới Apple với phiên bản iPhone đình đám của hãng. Hãng này đã tạo nên một nền tảng thống nhất từ phần mềm, máy tính tới điện thoại, cho phép đồng bộ hóa điện thoại và cài đặt các ứng dụng thông qua web dễ dàng. Một ví dụ khác có thể kể tới là các phiên bản nền Symbian S60 của Nokia.
Xu hướng thứ hai chủ yếu được sử dụng tại các điện thoại thị trường nội địa Nhật Bản. Theo đó nền tảng phần mềm cho điện thoại được phát triển dựa trên sự hợp tác chặt chẽ giữa nhà mạng và nhà sản xuất, vì thế mà mỗi điện thoại sẽ được tối ưu hóa với các hệ thống menu chuyên cho nhà cung cấp dịch vụ đó. Hay như một số nhà mạng Mỹ như Vodafone thậm chí còn yêu cầu phát triển những mẫu điện thoại hỗ trợ riêng những dịch vụ trực tuyến đặc trưng của hãng này.
Xu hướng thứ ba rõ rệt nhất là Google với hệ điều hành Android hay Microsoft với Windows Mobile. Về nguyên tắc, các nền tảng phần mềm này hoạt động trên cơ sở thiết kế sẵn, đồng thời vẫn cho phép người dùng có thể tùy biến một số tính năng như màn hình menu, các ứng dụng và một số chương trình khác. Xu hướng này khá gần gũi với nền tảng phần mềm máy tính thông thường.
Xu hướng cuối cùng thực ra cũng gần giống xu hướng thứ 3 nhưng được cải tiến đi một chút với nền tảng cơ bản là một hệ điều hành mở, sau đó được chỉnh sửa và mở rộng bởi nhà mạng mà đại diện không ai khác chính là nhà mạng Trung Quốc China Mobile Communications với nền tảng OPhone.
Google với hệ điều hành mở
Android với hệ điều hành nguồn mở. Ảnh: Gizmodo.
Nhớ lại trong buổi ra mắt phiên bản di động đầu tiên của hãng đầu năm nay, Google Nexus One, đại diện Google đã phát biểu tại cuộc họp báo rằng đây không phải là điện thoại thông minh (smartphone), mà đây là một "siêu điện thoại" (superphone).
Phiên bản này được phát triển trên nền tảng hệ điều hành Android 2.1 mới nhất của hãng. Toàn bộ phần kế hoạch sản phẩm, phát triển phần mềm và bán hàng sẽ do Google đảm nhiệm, còn công việc thiết kế và sản xuất sẽ do công ty HTC (High Tech Computer) đảm nhiệm.
Vấn đề của sự kiện này nằm ở chỗ Google vốn là một công ty phần mềm, giờ đây lại có thể ra mắt được một chiếc "siêu điện thoại" với các tính năng cao cấp dưới tên riêng của mình. Sự kiện này đã mở đầu một thời đại mới và sẽ làm thay đổi thị trường điện thoại di động. Đó là thời đại liên kết ngang hàng, theo đó các phiên bản điện thoại thông minh sớm muộn gì cũng sẽ được chuẩn hóa công nghiệp và được sản xuất hàng loạt theo nhu cầu của bất kỳ nhà đặt hàng nào.
iPhone
iPhone dẫn dắt thị trường.
Không thể phủ nhận sự ra mắt iPhone đã làm bùng lên thị trường điện thoại kể từ phiên bản đầu tiên ra mắt hồi tháng 6/2007 cho đến phiên bản thế hệ 3 vào tháng 6/2009.
Apple đã cách mạng hóa theo cách riêng của mình. Hãng bán điện thoại dưới tên riêng, đồng thời phát triển việc bán nội dung và các ứng dụng trực tuyến khác cho điện thoại đó thông qua trang web của mình. Linh kiện phần cứng ở tất cả các nước là như nhau, việc tùy biến điện thoại theo nhu cầu của từng nhà mạng được thực hiện sao cho việc can thiệp phần mềm là ít nhất. Phương thức này rất giống với phương thức kinh doanh máy tính mà hãng đã thực hiện và đã rất thành công từ trước tới nay. Toàn bộ quy trình tạo thế mạnh đã được lên kế hoạch một cách chặt chẽ, từ phương thức bán hàng tới cách thức bán nội dung và phần mềm trực tuyến.
Khi iPhone lần đầu ra mắt, rất nhiều người dùng tại Nhật nghĩ rằng phiên bản khó mà có thể được ưa chuộng tại thị trường Nhật, nơi mà các thế hệ điện thoại thông minh đã được sử dụng từ lâu. Nhưng sự thật đã chứng minh ngược lại. Chủ tịch và giám đốc điều hành hãng Softbank, Masayoshi Son cho biết doanh số bán phiên bản iPhone 3G đã vượt quá cả ước tính của hãng. iPhone rõ ràng đã chứng tỏ rằng điện thoại thông minh vẫn luôn được chấp nhận rộng rãi nếu như biết đi đúng đường.
Xu hướng smartphone từ các nhà mạng
Điện thoại mang thương hiệu các nhà mạng. Ảnh: Slipperybrick.
Doanh số điện thoại thông minh được dự đoán sẽ vẫn tiếp tục tăng trưởng. Tập đoàn Gartner dự báo năm 2013 khoảng 38% doanh số điện thoại bán ra sẽ là điện thoại thông minh với sản lượng mỗi năm sẽ vượt quá 500.000 đơn vị. Nhu cầu điện thoại thông minh ngày nay không chỉ giới hạn ở những quốc gia phát triển như Mỹ, Châu Âu hay Nhật mà đang nhanh chóng mở rộng ra các thị trường đang phát triển như Ấn Độ và Trung Quốc.
Chẳng hạn như Nhà mạng Tata Teleservices của Ấn Độ đã chính thức ra mắt các dịch vụ điện thoại 3G với tên Tata DoCoMo (tương tự như NTT DoCoMo) thông qua phiên bản Samsung Galaxy chạy Android. Còn nhà mạng China Mobile cũng không kém với việc tung ra tới 7 mẫu trong năm 2009 chạy hệ điều hành OPhone và sẽ tiếp tục tung ra thêm khoảng 20 phiên bản nữa trong năm nay. Bản thân Dell, một trong các nhà cung cấp máy OPhone cũng đang dự định sẽ bán những phiên bản này cho các nhà mạng khác tại các thị trường như Brazil và Bắc Mỹ.
Môi trường cạnh tranh gay gắt
Nhiều chức năng hơn, rẻ hơn
E63 với giá rẻ, nhiều tính năng. Ảnh: Gsmarena.
Điện thoại thông minh rõ ràng đang có một tương lai rất xán lạn đón chờ. Tuy nhiên chính vì thế mà các nhà sản xuất đang phải chịu sự cạnh tranh khủng khiếp. Với các nền tảng phần mềm mở như Android, giờ đây bất kỳ một người nào chứ chưa nói đến hãng nào cũng có thể phát triển một chiếc điện thoại thông minh. Nếu như trước đây các nhà sản xuất phải mua nền tảng phần mềm từ các công ty phát triển (chẳng hạn như Windows Mobile từ Microsoft hay Symbian từ Nokia) thì giờ đây với hệ điều hành hoàn toàn miễn phí như Android, ngành công nghiệp điện thoại đang chuyển mình theo một xu thế hoàn toàn mới.
Các nền tảng phần mềm đa dụng và nhất là lại miễn phí đang thu hút ngày càng nhiều các nhà sản xuất. Các thiết bị, linh kiện điện thoại cũng đang dần được tiêu chuẩn hóa để có thể hỗ trợ Android dễ dàng. Sự thay đổi xu thế trong môi trường kinh doanh có thể thấy ngay ở chỗ ngày càng nhiều công ty mới tham gia vào phân khúc điện thoại thông minh, từ những hãng chỉ sản xuất máy tính như Dell tới Lenovo đến những công ty vừa và nhỏ ít tên tuổi ở khắp nơi trên toàn thế giới.
Giá cả cũng đóng vai trò không nhỏ trong xu thế cạnh tranh toàn cầu. Trong tương lai không xa, các nhà sản xuất sẽ tung những phiên bản smartphone với giá rất rẻ. Một nguồn tin từ nhà mạng China Mobile đã thừa nhận họ đang nhắm tới phân khúc béo bở này. Nguồn tin này cho biết không lý gì cứ có mác điện thoại thông minh là phải đắt tiền. Hiện giờ mỗi điện thoại thông minh có giá dao động từ 300 – 600 USD nhưng OPhone trong tương lai sẽ chỉ khoảng 150 USD/chiếc.
Rõ ràng sự phát triển thị trường smartphone có rất nhiều nét tương đồng với lịch sử phát triển máy tính. Trong ngành công nghiệp máy tính, việc Microsoft bắt tay với Intel tạo nên những nền tảng cơ bản cho thế hệ máy tính và sự chuẩn hóa các thiết bị ngoại vi đã dẫn tới một thị trường PC rất phát triển. Các nhà sản xuất thiết bị có thể dễ dàng tham gia vào thị trường này và tìm kiếm thị phần thông qua cạnh tranh và giảm giá thành.
Google cũng đang thực hiện tham vọng xây dựng Android trở thành một tiêu chuẩn công nghiệp mới bằng việc phát hành miễn phí, từ đó hãng hy vọng các nhà sản xuất có thể lấy đó làm cơ sở để phát triển điện thoại thông minh một cách dễ dàng mà không phải quá lo lắng về vấn đề bản quyền. Nếu kết quả thuận lợi, người tiêu dùng sẽ được lợi từ việc có được những điện thoại giá rẻ, còn Google lại bán thêm được các dịch vụ nền web của mình. Việc ra mắt Nexus One chính là một phần của chiến lược này.
Chuẩn hóa linh kiện
Linh kiện di động được chuẩn hóa cũng giống như smartphone. Ảnh: Abc.
Nếu như các linh kiện điện thoại thông minh được chuẩn hóa và dễ dàng thay thế, có thể nói gần như tất cả các điện thoại trên thế giới sẽ chuyển sang điện thoại thông minh. Các xu thế thiết kế sẽ được tái cấu trúc để có thể sử dụng lẫn các thành phần linh kiện khác nhau (như đối với các linh kiện máy tính) để từ đó sản xuất từ những điện thoại rẻ tiền đến những phiên bản cao cấp nhiều tính năng. Sự thăng trầm gần đây của Nokia một phần đã phản ánh xu thế phát triển này.
Nokia vốn là hãng cung cấp hàng loạt các sản phẩm cho các nhà mạng trên toàn thế giới với sản lượng hàng năm tới khoảng 400 triệu máy, nhất là các phiên bản giá rẻ. Tuy nhiên tính hình đang nhanh chóng thay đổi khi các nhà sản xuất Trung Quốc nhẩy vào cuộc. Năm 2009 lượng bán hàng của hãng đã giảm 14% so với năm ngoái và kéo theo là lợi nhuận từ mảng điện thoại cũng bị sụt giảm hẳn. Cùng với sự suy thoái của thị trường, thị phần của Nokia theo nghiên cứu của hãng Gartner đã giảm từ 38,6% năm 2008 xuống 36,6% năm 2009.
Smartphone đa năng cũng đang có kết cục tương tự. Phương thức kinh doanh cổ điển không còn hiệu quả như xưa được nữa khi ngày càng nhiều các nhà sản xuất nhảy vào thị trường này. Trận chiến cạnh tranh đã khởi động mà chưa biết phần thắng sẽ nghiêng về phía nào.
Như ở thị trường Trung Quốc, nơi hầu hết các phiên bản điện thoại tại thị trường này sử dụng chipset và phần mềm của MediaTek, chỉ khác nhau vỏ và các ứng dụng cài đặt. Nhưng khi Android và các nền tảng phần mềm khác thâm nhập thị trường, xu hướng thoái trào tương tự cũng sẽ xảy ra với MediaTek như đối với Nokia, cho dù Trung Quốc vẫn nổi tiếng là sản xuất những phiên bản điện thoại siêu rẻ.
Vấn đề không chỉ ở giá
Tuy nhiên, giá bán không phải là yếu tố quyết định.
Như đã thấy ở thị trường Trung Quốc, khó có thể phân biệt các loại điện thoại khác nhau khi mà cả linh kiện cũng như phần mềm đều có thể dễ dàng tráo đổi cho nhau. Để phát triển một điện thoại của riêng mình như Apple đã làm quả thật cũng không phải là điều dễ dàng ở thị trường này.
Một chiến lược mà các công ty đang hy vọng sẽ giúp họ giành chiến thắng trong cuộc đua tranh quyết liệt, đó là duy trì tốc độ và sản lượng sản phẩm, áp dụng các nền tảng tiêu chuẩn sao cho ít chỉnh sửa nhất, và sản xuất với giá rẻ nhất có thể, cung cấp tới càng nhiều nước càng tốt.
Rõ ràng giá cả không phải là yếu tố duy nhất trong cạnh tranh thị trường điện thoại dù nó đã từng xảy ra với thị trường PC. So với PC, điện thoại có khối lượng người dùng lớn hơn rất nhiều, bản thân cách thức dùng cũng khác biệt đáng kể tùy theo từng quốc gia, từng vùng, từng lứa tuổi hay giới tính. Dù có dễ dàng tùy biến đến đâu cũng không thể có một phiên bản điện thoại nào đảm bảo đáp ứng được tất cả các nhu cầu.
Các nhà sản xuất giờ đây phải cung cấp được nhiều loại điện thoại khác nhau cho dù sản lượng không nhiều, và mỗi loại điện thoại này sẽ phải được thiết kế tối ưu cho từng nhu cầu sử dụng ở từng thị trường, từng nhà mạng và theo từng nhóm khách hàng.
Ngay cả khi các linh kiện cũng như phần mềm nhân của smartphone đã được chuẩn hóa, các mẫu điện thoại này cũng cần có một dáng vẻ khác nhau và cơ chế hoạt động khác nhau. Đó chính là chiến lược tối ưu để giành được chiến thắng thay vì chỉ nhằm hạ thấp giá thành.
Sự khác biệt về nền tảng phần mềm sẽ không còn là vấn đề chính trong cuộc ganh đua này. Tất cả các nền tảng vẫn sẽ tiếp tục được duy trì và vẫn sẽ cạnh tranh với nhau. Các phần mềm ứng dụng sẽ vẫn được các nhóm phát triển viết mã và xây dựng. Cần phải hiểu bản chất nền tảng phần mềm chỉ là một công cụ để sử dụng điện thoại cho một mục đích cụ thể nào đó.
Vì thế điều cốt yếu để chiến thắng chính là liên kết tổng thành các yếu tố, từ bản thân chiếc điện thoại đến nội dung và các ứng dụng đi kèm. Apple với iPhone là một ví dụ rất đáng học hỏi và chính sự thành công khi bước chân vào thị trường của họ đã cho thấy rằng sự kết hợp hoàn hảo các yếu tố trên mới là chìa khóa của thành công. Những công ty nào nắm được nhu cầu người dùng về điện thoại, về dịch vụ phụ trợ và biết cách pha trộn các yếu tố này với một tỷ lệ thích hợp tùy theo từng mục tiêu cụ thể, sẽ là công ty dẫn đầu trong thị trường điện thoại toàn cầu hiện nay.
Theo Sohoa
